Á unglingsárum mínum las ég ævisögu Martin Gray sem heitir Ég lifi. Bókin kom fyrst út árið 1971 en hún kom ekki út á prenti í íslenskri þýðingu fyrr en 1973. Gray skrifar allar bækur sínar á frönsku og hafa allar hans bækur verið þýddar nema sú nýjasta sem hann gaf út árið 2005, alls hefur hann gefið út 12 bækur (Wikipedia, 2015). Martin Gray fæddist í Warsaw 27. apríl árið 1922 inn í Gyðinga fjölskyldu. Í seinni heimstyrjöldinni missti Gray alla fjölskylduna sína og með naumindum lifði hann af útrýmingabúðir Nasista. Eftir að hann slapp frá Nasistum flytur Gray til Bandaríkjanna þar sem örlögin knýja að dyrum að nýju. Niðurbrotinn hefur hann ævisögu sína og fyrir það verður hann þekktur um heim allan (Martin Gray, 1973; Martin Gray, e.d.).

Ég lifi

Bókin ég lifi hefst í septembermánuði árið 1939 þegar Martin Gray er 14 ára gamall. Hann segir frá upplifun sinni þegar hann er að fara úr gettóinu sem allir Gyðingar voru lokaðir inní. Honum tekst það vel þar sem að hann er svo heppin að geta flakkað á milli tungumála án vankvæða. Hann ferðast langar leiðir með lest til að afla matar og ferja aftur í gettóið þar sem Gyðingarnir voru sveltir. Það sem hafði mestu áhrifin á mig er upplifun hans þegar flest allir í fjölskyldunni hans og hann sjálfur voru flutt í fangabúðir í Treblinka þar sem móðir hans og systir dóu í gasklefa ásamt öðrum Gyðingum. Gray var látinn vinna linnulaust í fangabúðunum en þrátt fyrir það tókst honum með naumyndum að flýja þaðan með því að fela sig meðal annars ofan í kamri, áveitu skurðum og undir líkum í fjöldagröf. Þrátt fyrir þetta gekk hann til liðs við pólsku skæruliðana og seinna meir í Rauða herinn.

Gray finnur uppá ættingjum sínum í New York, Bandaríkjunum þar sem hann hefur nýtt líf. Stofnar fjölskyldu og er vel settur peningalega séð en 3. október 1970 kviknar skógareldur sem tekur fjölskylduna frá honum. Síðustu blaðsíður bókarinnar er hann að hugsa af hverju hann sé svona mikill ógæfumaður og að það eina sem hann á eftir er dauðinn en samt vill hann ekki deyja. Í staðinn rífur hann sig upp og stofnar sjóð í nafni Ginu Gray eiginkonu sinnar sem fjármagnar baráttuna við skógarelda.

Lokaorð

Bókin náði vel til mín á tilfinningalegum nótunum þar sem að ég gat ekki hugsað til þess að svona miklar hamfarir hafi geta hent einn einstakling á svona stuttu tímabili. Ennþá daginn í dag hugsa ég oft til þessara hamfara sem hann hefur þurft að upplifa aftur og aftur en samt náð að stofna fjölskyldu eftir fjölskyldu og reynt að finna það jákvæða og góða við lífið.

Gray endar bókina á þessum orðum: