Skapandi starf
Katla Gunnarsdóttir
Skynjun
![]() | ![]() | ![]() |
---|---|---|
![]() | ![]() | ![]() |
![]() | ![]() | ![]() |
![]() | ![]() | ![]() |
![]() | ![]() | ![]() |
![]() | ![]() | ![]() |
![]() | ![]() | ![]() |
![]() | ![]() | ![]() |
![]() | ![]() | ![]() |
![]() | ![]() | ![]() |
![]() | ![]() | ![]() |
![]() | ![]() | ![]() |
![]() | ![]() | ![]() |
![]() | ![]() | ![]() |
![]() | ![]() | ![]() |
![]() | ![]() | ![]() |
![]() | ![]() |
Það eru margir þættir, bæði fyrir og eftir fæðingu, sem hafa áhrif á þroska barna. Þessir þættir eru erfðir og umhverfi og er samspil þeirra jafnmikilvægt (Foster og Verny, 2007). Það má segja að hver einasta lífvera á jörðinni reiði sig þó að mestu leiti á skynfærin til að læra á umheiminn. Samspil þeirra gerir okkur kleift að skilja umhverfið á þann hátt sem það birtist okkur. Með skynreynslunni erum við að brúa umheiminn frá hugarheimnum, einskonar samblanda hugsanaferlis og taugarboða frá skynfærum (Howes, 1991). Mannfólk skynjar heiminn á fimm vegu með sjón, heyrn, snertingu, bragði og lykt, þó er talið að þau séu sjö og bætast þá við innsæi og jafnvægisskyn. Skynfærin kallast skilningarvit (Heiða María Sigurðardóttir, 2005-a). Foster og Verny (2007) skipta skilningarviti mannsins í fjögur fjarskynjun eða sýnileg skynfæri (heyrn, sjón, bragð og lykt) og þrjú hulin eða sem eru ekki eins sýnileg (snerting, jafnvægi, hreyfing). Ekki kemur öllum fræðimönnum saman um skiptingu og hvert skynjunarfæranna sé mikilvægast en þeir eru allir sammála yfir því að skilningarvitin eru mikilvæg fyrir þroska og reynslu.
Því má með réttu segja að skynjun er flókið og viðamikið ferli og ómögulegt er að gera grein fyrir því öllu hér. Farið verður aðallega í það hvernig skynfærin taka við áreiti úr umhverfinu (Heiða María Sigurðardóttir, 2005-a) og hvernig þau hafa verið nýtt í verkefnið. Markmið þess er að örva og hvetja börn til að rannsaka hlutina sem ég hef sett upp á vegg og á sínum forsendum. Gott er að hafa líka í huga að erfitt er að vinna með eitt skynfæri í einu og ætla að útiloka hin. Samspil skilningarvitana er það sem mótar og þroskar börn enn fremur (Elfa Lilja Gísladóttir, 2009).
Heimild
Elfa Lilja Gísladóttir. (2009). Hring eftir hring. Reykjavík: Bókadrekinn.
Foster, S. M. og Verny, T. R. (2007). The development of sensory system during the prenatal period. Journal of Parental & Perinatal Psychology & Health,
Heiða María Sigurðardóttir. (2005-a). Hvernig verka skilningarvitin fimm (sjón, heyrn, snerting, bragð og lykt)? Sótt af http://visindavefur.is
Howes, D. (1991). The varieties of sensory experience: a sourcebook in the anthropology of the senses. Toronto: University of Toronto Press.
20(3): 271-280.
/svar.php?id=5259.
Hér er hægt lesa greinagerðina í heild sinni.